κρικητός

(Cricetus cricetus). Απλόδοντο τρωκτικό της οικογένειας των κρικητιδών. Ζει στην Ευρώπη και στην Ασία, και κυρίως στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη, όπου είναι γνωστός σε πολλούς ευρωπαϊκούς λαούς ως χάμστερ (hamster). Έχει μήκος 30-35 εκ., κοντόχοντρο σώμα, σκεπασμένο με απαλό τρίχωμα, του οποίου το χρώμα ποικίλλει ανάλογα με το υποείδος, αλλά, γενικά, η ράχη έχει ανοιχτό καστανό χρώμα, τα πλευρά είναι άσπρα και η κοιλιά μαύρη. Η ουρά είναι άτριχη και πολύ κοντή, όπως και τα πόδια του, τα οποία έχουν ισχυρά νύχια. Οι κοπτήρες είναι ισχυρότατοι, ενώ οι γομφίοι είναι λίγο ανεπτυγμένοι και φέρουν μύλη με φυμάτιο. Ο κ. είναι στην ουσία χορτοφάγος, τρέφεται όμως και με έντομα, νύμφες εντόμων, σαύρες και βατράχους. Σκάβει φωλιές, κατά προτίμηση σε καλλιεργημένες ζώνες· οι φωλιές αυτές περιλαμβάνουν μια μεγάλη κεντρική αίθουσα, με διάφορους υπόγειους διαδρόμους διατεταγμένους ακτινοειδώς, οι οποίοι οδηγούν σε πλάγιες αίθουσες, πιο μικρές, μερικές από τις οποίες ανοίγουν προς τα έξω. Ο κ. σκάβει μια καλοκαιρινή φωλιά, στην οποία ανατρέφει τα μικρά του, και μια χειμερινή· στην τελευταία το ζώο συγκεντρώνει, σε χωριστές αίθουσες, σιτηρά, κάστανα, καρύδια, βολβούς κλπ., με τα οποία τρέφεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Για να μεταφέρει την τροφή του, ο κ. χρησιμοποιεί γναθιαίο θύλακο, τον οποίο αδειάζει στη φωλιά με τη βοήθεια των μπροστινών ποδιών του. Στις αρχές του φθινοπώρου ο κ., ο οποίος είναι μοναχικό ζώο, κλείνεται στην κεντρική αίθουσα, φράζοντας όλους τους δρόμους προσπέλασης. Κοιμάται συσφαιρωμένος σε μια κοίτη από άχυρο και ξυπνά κάθε τόσο για να τραφεί με την τροφή που έχει συγκεντρώσει. Λόγω της αδηφαγίας του και της ταχύτητας με την οποία αναπαράγεται, ο κ. είναι επιβλαβής στη γεωργία και γι’ αυτό κυνηγιέται πολύ. Η περίοδος αναπαραγωγής του διαρκεί από τον Απρίλιο έως τον Αύγουστο και τα θηλυκά γεννούν, μετά από κύηση 18-20 ημερών, 4-12 μικρά τον χρόνο, αν και οι κ. σε αιχμαλωσία μπορούν να αναπαράγονται κάθε μήνα. Ο κρικητός, απλόδοντο τρωκτικό πιο γνωστό ως χάμστερ, ζει σε αρκετές περιοχές της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης.

* * *

ο

ζωολ. επιστημονική ονομασία τρωκτικού τής οικογένειας cricetidae, κν. χάμστερ.

[ΕΤΥΜΟΛ. Μεταφορά στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. αγγλ. cricetus < νεολατ. cricetus, λ. σλαβικής προελεύσεως, συγγενής με την τσεχ. křeček «χάμστερ», πολων. skrzeczek].